close
Δίστιχα

Ποντιακά δίστιχα

1. Αν έχ’ μουσκάρ’ θα γεννά

Αν έχει μοσχάρι (αν είναι έγκυος) θα γεννήσει.
Λέγεται για γεγονός του οποίου η επαλήθευση θα γίνει σύντομα και χωρίς αναβολή. Δηλαδή ότι είναι να γίνει, θα γίνει.

2. Το ’κ’ εγροικά το κιφάλ’, νεγκάζ’ τα ποδάρα

Το κεφάλι που δεν κατανοεί, κουράζει τα πόδια.
Λέγεται: Γι αυτόν που αναγκάζεται να πάει κάπου για δεύτερη φορά γιατί δεν σκέφτηκε ή ξέχασε κάτι

3. Δύο καρπούζα ’ς σ’ έναν γολτούκ’ ’κι κρατίουνταν

Δυο καρπούζια σε μια μασχάλη δεν κρατιόνται.
Δεν είναι δυνατόν να γίνουν δυο δουλειές ταυτόχρονα.

4.  Σίτα θ’ εποίναμε ωτίν, εχάσαμε και το μυτίν.

Εκεί που θα αποκτούσαμε αυτί, χάσαμε και τη μύτη.
Λέγεται: Γι αυτούς που επιδιώκουν να αποκτήσουν πολλά και χάνουν και τα λίγα.

5.  Άλλα ζα σπάουνταν και άλλα μαρουκούνταν

Άλλα ζώα σφάζονται και άλλα μηρυκάζουν
Λέγεται: Γι αυτούς που ευθυμούν ενώ άλλοι δυστυχούν

6. Το τσιπούχ μικρόν ζουλίεται

Την παροιμία αυτή τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δηλώσουμε ότι τον χαρακτήρα του παιδιού μπορούμε να τον διαμορφώσουμε μόνο όταν αυτό είναι σε μικρή ηλικία

7. Εμ’ τ’ ωβού τ’ απέσ’, εμ τ’ ελαίας τ’ έξ’

Και του αβγού το μέσα και της ελιάς το έξω.
Λέγεται: Για πλεονέκτη που θέλει τα πάντα για τον εαυτό του.

8. Ποίος θέλ’ το καλό σ’, ευτάει σε και κλαις.

Αυτός που θέλει το καλό σου, σε κάνει και κλαις.
Λέγεται: Για τον ειλικρινή φίλο που δεν διστάζει να καυτηριάσει τα ελαττώματά σου, για να τα διορθώσεις.

9. Όνταν θα νεγκάζω το στόμα μ’, νεγκάζω τα χέρια μ’…

Σημειολογία: Την έκφραση αυτή τη χρησιμοποιούμε όταν αντί να πούμε σε κάποιον να κάνει κάτι για μας (και νεγκάζουμε το στόμαν εμούν) το κάνουμε με τα χέρια μας και τελειώνουμε ( νεγκάζουμε τα χέρια μουν και εφτάμε τη δουλείαν εμουν..)

10.  Κρίμαν σο βούδιν τ’ έσπαξα και σην χαράν ντ’ εποίκαμ’.

Κρίμα στο βόδι που έσφαξα και στον γάμο που κάναμε.
Λέγεται: Για διαψευσθείσα ελπίδα.

11.  Έμαθεν η γραία αβράκωτος και βρακωμέντζα εντρέπεται.

Έμαθε η γριά ξεβράκωτη και βρακωμένη ντρέπεται.
Λέγεται: Γι αυτόν που δεν ξεχνά τις κακές του συνήθειες έστω και ανήθικες.

12. Εξεράθες απαν σο ποδάρ

Σημειολογία: Την έκφραση αυτή την χρησιμοποιούμε για να δηλώσουμε ότι κάποιος αδυνάτισε υπερβολικά

13. Έχω σκύλον και σύρ’ με τον λύκον.

Έχω σκύλο και πηγαίνει με τον λύκο.
Λέγεται: Για φίλο ή συγγενή που υποστηρίζει τον εχθρό.

14.  Άλλο μίαν αν αντρίζω, θ’ εγροικώ και κοιματίζω.

Αν ξαναπαντρευτώ θα ξέρω να προσποιούμαι.
Η πείρα είναι ο καλύτερος οδηγός.

15. Το χαμελόν τ’ άλογον όλ’ καβαλκεύ’ν ατο.

Το χαμηλό το άλογο όλοι το καβαλικεύουν.
Λέγεται: Για άνθρωπο ήσυχο και βολικό που τον κάνουν ότι θέλουν

16.  Εγέννεσεν το βούδ’, κι εποίκεν γαρκόν.

Γέννησε το βόδι και έκανε μοσχάρι.
Λέγεται: Γι αυτούς που ανακοινώνουν σαν σπουδαία και ενδιαφέρουσα, ασήμαντη είδηση.

17. Εγώ λέγ’ ατον καλόερος είμαι, κι ατός ερωτά με πόσα παιδία έ’εις;

Εγώ του λέω είμαι καλόγερος, και αυτός με ρωτάει πόσα παιδιά έχεις;
Λέγεται: Γι αυτόν που επιμένει να ρωτά το ίδιο πράγμα αν και στην πρώτη ερώτηση πήρε αρνητική απάντηση.

18. Η κάτα ’ς σο κρέας ’κ’ έφτανεν κι έλεεν, τάγκαλακ’, Παρασκευή έν’.

Η γάτα δεν έφτανε στο κρέας και έλεγε, κουτέ (σήμερα) Παρασκευή είναι. Δηλαδή όχι ότι δεν έφτανε αλλά λόγω Παρασκευής δεν έπρεπε να φάει κρέας.
Λέγεται: Γι αυτόν που δεν παραδέχεται την αποτυχία του να αποκτήσει επιθυμητό πράγμα και εφευρίσκει δικαιολογίες.

19.  Η κοσσάρα όντες έρται τ’ ωβγόν ’ς σον κώλον ατ’ς αραεύ’ φωλέαν

Η κότα όταν έρθει το αβγό στον κώλο της ψάχνει για φωλιά.
Λέγεται: Γι αυτόν που δεν προνοεί και τρέχει την τελευταία στιγμή

20. Καινούργο μ’ κοσκίν’ πού κρεμάνω σε και σαν παλάντζ πα πού σύρω σε.

Καινούργιο μου κόσκινο που να σε κρεμάσω και σαν παλιώσεις που να σε πετάξω.
Λέγεται: Για κάθε πράγμα που του δίνουμε ιδιαίτερη σημασία όσο είναι κουνούργιο, και όταν παλιώσει δεν του δίνουμε σημασία.

Ανδρέας

The author Ανδρέας

Ο Ανδρέας είναι ο ιδιοκτήτης της ιστοσελίδας www.bambakia.gr, ο οποίος διετέλεσε και πρόεδρος τους Ποντιακού Πολιτιστικού Συλλόγου Βαμβακιάς Θεσσαλονίκης, για 3 χρόνια. Ασχολείται με τα κοινά και με την Βοτανολογία, ενώ ότι γράφει το έχει δοκιμάσει και ίδιος

Leave a Response